Oturma izni, Türkiye’de 90 günden daha fazla kalacak olan tüm yabancı uyruklu kişi adına alınması zorunlu olan bir izin sistemini ifade etmektedir. 6 ay süre zarfı içerisinde ikametgâh izninin alınması doğrultusunda bu izin herhangi bir biçimde kullanılmadığı zaman oturma izninin iptalinin de ön plana çıkması doğrultusunda herhangi bir biçimde geçerliliği de bulunmayacaktır. İkametgâh yeri ile alakalı gerçekleştirilen ilgili düzenlemeler, 5683 Sayılı Yabancıların Türkiye’de Seyahatleri ve İkametleri ile alakalı ilgili Kanun’da ve Yabancılar ve Uluslararası Kanun’da bulunmaktadır.
Bu izinden de herhangi bir şekilde muaf bulunan yabancı uyruklu olan kişiler için de alınmasını gerektiren vize sürelerini bulundurmayan sürelerde Türkiye’de bulunma zorunlulukları adına oturma izni almalarını gerektirmektedir. İkamet izinleri de Türkiye’de bulunma mecburiyeti için de oturma izni almalarını gerektirmektedir. İkametgâh izinleri, Türkiye’de bulunma zorunluluklarına göre de farklı çeşitlere de ayrılmış bulunmaktadır. Uzun dönem, kısa dönem, öğrenci, aile ve insan ticareti mağduru ikametgâh izni. Bu türler arasından hangisinin yabancı uyruklu kişi adına uygun nitelikte bulunduğunun belirlenmesi ile beraber oturma izni başvurusu gerçekleştirilmektedir.
Oturma izni, kamu güvenliğinin ve tesisin düzenini tesisini gerçekleştirmek ve muhtemel olan riskleri de en az düzeye indirmek için de uluslararası boyutta hukukun bir getirisi olmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde oturma izni, doksan günden de daha fazla kalabilmek için yabancı uyruklu kişiler tarafından alınmasını gerektirmektedir. Nitekim oturma izni de bulunmadığı takdirde yasal sürenin de üzerine çıkılması hukuken mümkün olmamaktadır. İkametgâh izni olarak da kullanılmış bulunan oturma izni, kanunlar ile birlikte tanzim edilmiş olup bu kanunlar:
Oturma İzni Nasıl alabilirim?
İçindeki Başlıklar
Oturma İzni Nasıl Alınmaktadır?
Oturma izni için yapılması gerekli olan başvurunun online sistem üzerinden gerçekleştirilmesini gerektirmektedir. Göç İdaresine yönelik resmi web sitesine ulaşılması üzerine e-ikamet vasıtasıyla ikamet iznine başvuru işleminin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda ikametgâh izni başvurusu yapılırken e-ikametgâh sekmesinde bulunan “ilk defa ikametgâh izni başvurusu yapıyorum” seçeneğinin kullanılması üzerine form sayfasına ulaşım sağlanmaktadır. Bu bağlamda formun da kişiye yönelik eksiksiz ve doğru bilgilerle tamamlanarak onaylanmasını gerektirmektedir.
Oturma izni başvurusu adın online sistem üzerinden gerçekleştirilmiş bulunan faaliyetin ardından İl Göç İdaresi Müdürlüğü’nden randevunun talep edilmesi gerekmektedir. Randevu talebinin, online bir şekilde alınması üzerine ilgili talep için de e-ikamet izni kullanılabilmektedir. İlk paragrafta da ifade edilmiş bulunan formun, tamamlanması üzerine bir adet çıktı alınarak formun imzalanması gerekmektedir. Bu bağlamda imzalanmış formla birlikte oturma izni almak için gerekli olan evrakların eklenmesi üzerine İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne sunum işlemi gerçekleşmektedir.
Oturma izni başvurusu için çıktısı alınarak imzalanmış bulunan form, İl Göç İdaresi’nden alınmış bulunan randevu gününe kadar kanuni bir biçimde ikametgâh izni de tanınmaktadır. Bu bağlamda prosedürüne uygun bir biçimde gerçekleştirilmiş bulunan ikamet izni başvuru sonucu, en geç 90 gün süre içerisinde açılanması üzerine de herhangi bir problem bulunmadığı takdirde PTT kargo vasıtasıyla ikametgâh izin belgesinin iletilmesi gerçekleşmektedir.
Oturma izni başvuru aşaması, birtakım hukuki prosedür ve yasal koşulu kapsamında içermektedir. Bu bağlamda herhangi bir şekilde hata gerçekleştirmemek ya da gerçekleştirilen hatadan ötürü hak kaybı yaşamamak amacıyla uzman bir avukata vekâletname vermek amacıyla hukukçu nezaretinde çalışma gerçekleştirmek tavsiye edinmektedir. Yapılan izin başvuruları, ilgili prosedüre ve hatalardan da tabii olmamaktan kaynaklı olarak reddedilerek vize süresinin de sona ermesi sürecinde deport alınması gerekli olmaktadır. Bu bağlamda tekrar başvuru işleminin gerçekleştirilmesi ve deportun da kaldırılması gibi birden fazla prosedür faaliyeti gerçekleşmektedir.
Oturma İzni (İkametgâh İzni) Nasıl Alınmaktadır?
Zorunlu belgeler konusunda ya da başvuru faaliyeti gerçekleştirirken herhangi bir şekilde hata faaliyeti gerçekleştirmemek için bir avukatla çalışılmasını gerektirmektedir. Aksi takdirde ilgili süreç, başvurunuzun kabul edilmemesi ve vize sürenizin de tamamlanması ile sonuçlandığı takdirde deport olma ihtimali de ilerleme göstermektedir. Bu duruma karşılık hem yeniden başvuru faaliyeti için hem de deportun kaldırılması için hem de yeniden başvuru faaliyeti gerçekleştirmek üzere zaman, maliyet ve işlemin olmasını gerektirmektedir.
Onlıne sistem üzerinden oturma izni alma işlemi gerçekleşmektedir. Bu bağlamda da göç idaresinin online sitesi üzerinden e- ikamet vasıtasıyla oturma izni başvurusu gerçekleştirilmektedir. Başvuru faaliyetini gerçekleştirmek amacıyla e-ikamet sayfasında yer alan “İlk Kez İkametgâh İzni Başvurusu Yapıyorum” butonunun kullanılmasını gerektirmektedir. Bu buton vasıtasıyla yönlendirme faaliyeti gerçekleştirmiş bulunan başvuru formunun da doğru bilgileri de kapsayacak biçimde doldurulmasını gerektirmektedir. İl Göç Müdürlüğü Dairesi’nden de başvuru sürecini gerçekleştirmek üzere randevu alınması zorunlu olmaktadır. E-ikametgâh üzerinden bu randevunun alım faaliyeti gerçekleşmektedir. Bu işlemden sonra doldurulmuş olan formun da imzalanması üzerine “Oturma İzni Almak İçin Gerekli Evraklar” başlığı altında sıralamış bulunduğumuz evraklar ile beraber de İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne ulaştırılmasını gerektirmektedir. Ayrıca çıktısı alınarak imzalanmış bulunan başvuru formunun, Türkiye’de randevu evresine kadar da yasal bir şekilde oturma hakkına imkân sağlayabilmektedir. Gerçekleştirilmiş bulunan başvuru sonuçları da en geç 90 gün içerisinde olması koşuluyla açıklanır ve PTT Kargo vasıtasıyla ikametgâh izin belgesinin gönderilme işlemi gerçekleştirilmektedir.
Oturma İzni Sorgulama
Oturma iznini sorgulamak için Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nden ya da e-ikamet adresinden “ikametgâh izni kişisel bilgi sorgulama sonuçları” adresi de kullanılmaktadır. E-ikametgâh sistemi üzerinden oturma iznini sorgulayabilmek için yapılması gereken işlemler şunlardır:
Cep telefonu veya e-posta adresi
Başvuru numarası
Yabancı kimlik numarası veya pasaport numarası gibi bilgilerin kullanılması üzerine ikametgâh iznini sorgulama işlemi gerçekleştirilmektedir.
5683 Sayılı Yabancıların Türkiye’de Seyahat ve İkametleri İle İlgili Kanun Üzere uygulanmaktadır.
Yabancı uyruklu olan kişilerin, ikametgâh izinleri de Türkiye’de bulunma gereksinimlerine göre ayrı türlere ayrılmaktadır:
Uzun Dönem İkamet İzni
Kısa Dönem İkamet İzni
Aile İkamet İzni
Öğrenci İkamet İzni
İnsani İkamet İzni
İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni
Yukarıda ifade edilen izin türlerinden de hangisi, ikamet izni başvurusunda bulunmayı düşünmüş bulunan yabancı uyruklu kişi için uygun olduğu takdirde yasal mecburiyeti ve izni de göz önünde bulundurularak müracaat faaliyeti gerçekleştirilmektedir.
Türkiye’de yabancılara verilmiş bulunan verilen oturma (ikametgâh) izinleri, başlıca şu kategoriler olmaktadır:
Aile Birleşimi Oturma İzni (En fazla 2 yıl)
Aile ikametgâh izninin düzenlenme işleminin gerçekleştirilebilmesi için yabancılarında Kanunun 35. Maddesinde bulunan koşulları içermesi gerekmektedir.
Destekleyicide aranan koşulları karşılamak
Destekleyicinin yanında kalmak üzere aile ikametgâh izni talebinde bulunanlarda aranan koşulları gerçekleştirmek
Aile İkametgâh İzni Düzenlenebilecek Yabancılar Kimler Olmaktadır?
Türk vatandaşlarının 5901 sayılı kanunun 28. maddesi kapsamında ikametgâh izinlerinden herhangi birisine sahip olan yabancılarla birlikte ikincil koruma statüsü sahiplerinin ve mültecilerin;
Kendisinin ya da eşinin ergin olmayan yabancı çocuğuna
Yabancı eşine
Kendisinin ya da yabancı eşinin bağımlı bulunan çocuğuna aile ikamet izni de düzenlenebilmektedir.
Çocukların da aile ikamet izni taleplerinde ülkemiz dışında varsa ortak bir velayeti olan baba ya da annenin muvafakatı olmaktadır.
Aile oturma izni öğrenci herhangi bir şekilde ikametgâh iznini almadan orta ve ilköğretim kurumlarında 18 yaşına kadar eğitim hakkının sağlanmış olması gerekmektedir.
Aile oturma iznine yönelik talepte bulunan yabancının birden fazla eşi olması halinde eşlerden sadece birine aile ikamet izni düzenleme işlemi gerçekleştirilmektedir. Fakat yabancının bütün çocuklarına aile ikamet izni düzenlenebilmektedir.
Kısa süreli oturma izni (En fazla 1 yıl)
Kısa dönem ikametgâh izninin düzenlenebilmesi için yabancıların da kanunun 32. Maddesi’nde bulunan koşulları taşıması gerekmektedir:
Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini sunmak
Genel güvenlik ve sağlık standartlarına uygun bir şekilde barınma koşullarına sahip olmak
Türkiye’de kalış amacı doğrultusunda ilgili destekleyici nitelikte olan bilgi ve belgeleri ibraz etmek
Öğrenci oturma izni (Öğrenim süresi boyunca)
Uzun süreli oturma izni (Kesin olmayan bir süre boyunca)
İnsani oturma izni (En fazla 1 yıl)
Yabancı Öğrenci İkamet (Oturma İzni) Düzenlenebilecek Yabancılar Kimler Olmaktadır?
Ülkemizde yer alan yükseköğretim kurumunda lisans, ön lisans, yüksek lisans, doktora ve tıpta uzmanlık eğitimi (TUS), Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi (DUS) düzeylerinde eğitim görecek yabancılara da öğrenci ikametgâh izni düzenlenebilmektedir.
Öğrenci ikametgâh izni koşulları aşağıda yer almaktadır:
Öğrenci ikamet izninin de düzenlenebilmesi için yabancıların, ilgili kanunun 39. Maddesinde bulunan şartları taşıması gerekmektedir.
Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek
Türkiye’de kalış amacıyla ilgili bilgi ve belgeleri ibraz etmek (kanunun 38. Maddesi)
Anılan kanunun da 7. Madde kapsamı içerisinde bulunmamak.
Uzun Dönem İkametgâh İzni
Uzun dönem ikametgâh izninin düzenlenmesi, süresiz bir şekilde gerçekleşmektedir.
Uzun dönem ikametgâh izni şartları aşağıda sıralanmıştır:
Uzun dönem ikametgâh izninin düzenlenebilmesi için de yabancıların kanunun 43.maddesinde bulunan koşulları da taşıması gerekli olmaktadır.
Son üç yıl içerisinde herhangi bir şekilde sosyal yardım almamak
Geçerli sağlık sigortasına sahip olmak
Kendisiyle birlikte kendisinin de geçimini sağlayacak şekilde düzenli bir gelire sahip olması
Kamu güvenliği ve düzeni bakımından herhangi bir şekilde tehdit meydana getirmemek (Göç Politikaları Kanunu’nun uygun gördüğü yabancılar hariç)
İnsani İkametgâh İzni ve Şartları Nelerdir?
İnsani ikametgâh izinlerinde de öteki ikametgâh izinlerinin sunulmasındaki koşullar aranmamaktadır.
İnsan Ticareti Mağduru olduğu ya da olabileceğine yönelik kuvvetli bir şekilde şüphe bulunan yabancılara insan ticareti mağduru da ikametgâh iznini düzenleyebilmektedir.
İnsan Ticareti Mağduru ikametgâh izni de valilikler tarafından otuz gün süreli bir şekilde düzenlenebilmektedir. Bu bağlamda düzenlenmiş bulunan insan ticareti mağduru ikamet izinleri de en çok altışar yıllık süreler boyunca uzatılabilir; fakat bu süreler toplamda üç yılı geçememektedir.
İnsan Ticareti Mağduru İkametgâh İzni Şartları Nelerdir?
İnsan Ticareti Mağduru İkametgâh İzni’ nde herhangi bir koşul aranmamaktadır.
Yabancılara Oturma İzni
11.04.2014 tarihinde yürürlüğe de girmiş olan 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu çerçevesinde başlatılmış bulunan yeni uygulama gereğince de ikametgâh izinleri de yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak yer aldığı ülkedeki konsolosluklarımıza da yapılabilmekte olup vize izni düzenlenmesine gerek kalmamaktadır. Bu bağlamda geçerli bir biçimde ikametgâh iznine sahip bulunan yabancı kişiler de izninden muaf bir şekilde ülkeye giriş veya çıkış işlemini gerçekleştirebilmektedir. Bu bağlamda ikametgâh izni doğrultusunda Türkiye’de kalmakta olan yabancı kişi de izin süresinin sonuna geldiği takdirde ilgili koşulları taşıması üzerine ülkeden çıkış işlemini gerçekleştirmesine gerek bulunmadan da ikametini gerçekleştirmiş bulunduğu il valiliklerinde sahip olduğu ikametgâh izninin uzatımını gerçekleştirebilmektedir. Bu bağlamda ikametgâh izni başvuru işlemlerinde 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun düzenlemiş bulunduğu uygulamaya göre de refakat uygulamasının kaldırılması üzerine her bir yabancının da ilgili başvurusu ve izin belgesinin ayrı bir şekilde düzenlenmesini gerektirmektedir. Yabancı tarafından ikametgâh izni başvuruları da direk gerçekleştirileceği gibi yabancının avukatı vasıtasıyla da gerçekleştirilebilmektedir. Ancak bu konuda idari birime tanınmış bulunan inisiyatif doğrultusunda başvuruyu almış bulunan makam başvuru esnasında yabancının hazır bir şekilde olmasını isteyecektir. Bu bağlamda Türkiye’de ikametini gerçekleştirmiş bulunan yabancıların, ikamet izni başvuruları, yabancıların vatandaşı olduğu veya yasal bir şekilde bulunduğu ülkedeki konsolosluklar tarafından gerçekleştirilmektedir.
İkametgâh izni başvuruları, 31.12.2014 tarihine kadar da yurt içerisinde yer alan valiliklerden (İl Göç İdaresi Müdürlükleri) alınmayı da sürdürecektir. 6458 sayılı kanunun da uygulamaya koymuş bulunduğu bir başka farklılık ise ikamet izni yerine çalışma izninin geçmiş bulunmasıdır. Nitekim kanunun 27. Maddesi doğrultusunda yabancı kişinin de çalışma izni almış olması halinde ikametgâh izni almış bulunmasına gerek kalmamakta ve çalışma izni boyunca da Türkiye’de bulunma hakkını elde etmektedir.
Oturma izni sahibi olabilmek için e-ikametgâh kullanılarak başvuru faaliyeti gerçekleştirmeli ve alınan randevu ile birlikte Göç İdaresi Müdürlüğü başvuru yapılması gerekmektedir. Göç İdaresi Müdürlüğü’ne de gerekli olan belgeler de ibraz edilmektedir.
Alınmış bulunan ikamet iznine göre ibraz edilecek olan belgeler değişmekte olup kısa dönem oturma izni için gerekli bulunan belgeler aşağıda yer almaktadır:
-Oturma izni başvuru formu
-Dört adet biyometrik fotoğraf
-İkamet izni süresi boyunca kâfi miktarda maddiyat beyanı
-Sağlık sigortası
-Pasaport ya da denk bir belgenin aslı ile birlikte fotokopisi biçimindedir. Kısa dönem oturma izni için de ortak olan bu belgelere de ek olarak kişinin gelme amacına göre alakalı kurum ve kuruluşlarından alınmış bulunan imzalı belgelerin, de ifade edilmiş bulunan belgelerle birlikte sunumunun gerçekleştirilmesi gerekmektedir.